Η αλληγορία του σπηλαίου

“Η Πολιτεία” του Πλάτωνα περιλαμβάνει την Αλληγορία του σπηλαίου, με την οποία ο Πλάτων εξηγεί τη Θεωρία των Ιδεών του. Μια ομάδα ανθρώπων ζουν σε ένα σπήλαιο όλη τους τη ζωή, αλυσοδεμένοι σε έναν τοίχο, χωρίς να μπορούν να δουν την επιφάνεια ούτε να δουν πίσω τους, όπου βρίσκεται μια φλόγα, η οποία φωτίζει αντικείμενα που κινούνται και ρίχνει σκιές στα τοιχώματα του σπηλαίου. Οι φυλακισμένοι αρχίζουν να αποδίδουν αυτά τα σχήματα με όρους και έννοιες, ενώ πιστεύουν ότι οι σκιές αυτές είναι η πραγματικότητα...

Το ότι οι φυλακισμένοι, ωστόσο, μπορούν να δουν μόνο τις σκιές αυτές, δε σημαίνει ότι ο υπαρκτός κόσμος περιορίζεται μόνο μες στο σπήλαιο. Αν κάποιο καταφέρουν να λυθούν από τις αλυσίδες και βγουν από το σπήλαιο, θα τυφλωθούν από τη λάμψη του Ήλιου και θα επιστρέψουν πίσω. Αν, ωστόσο, συνηθίσουν το φως, θα δουν καθαρά τον Ήλιο, που συμβολίζει το Αγαθό, και θα καταλάβουν ότι όσα έβλεπαν μες στο σπήλαιο ήταν απλά αντίγραφα των αληθινών. Ίσως σκεφτούν να επιστρέψουν πίσω, λυπούμενοι τους φυλακισμένους συντρόφους τους. Πίσω, όμως, στο σπήλαιο, δε θα μπορούν να συνηθίσουν στο σκοτάδι, και, προσπαθώντας να διδάξουν στους υπόλοιπους την αλήθεια, ίσως δεχτούν το μίσος και την αντίδρασή τους. Ωστόσο, όσοι ελευθερώθηκαν, οι φιλόσοφοι, έχουν χρέος να επιστρέψουν πίσω και να διδάξουν και τους υπόλοιπους.
Συμβολισμοί

Χώρος της σπηλιάς:

 Είναι η αισθητή πραγματικότητα , αυτή που αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας. Είναι η κοινωνία των πολιτών στην οποία υπάρχουν πολλοί απαίδευτοι κάποιοι από τους οποίους μάλιστα ασκούν και εξουσία χωρίς να έχουν τα κατάλληλα προσόντα.

Δεσμώτες:
Οι απαίδευτοι άνθρωποι που ζουν στο σκοτάδι της αμάθειας και της πλάνης της αισθητής πραγματικότητας. Οι άνθρωποι αυτοί βιώνουν την απόλυτη πλάνη και την ηθική αποτελμάτωση.

Οι σκιές στον τοίχο μπροστά από τους δεσμώτες:
Πρόκειται για τα είδωλα των πραγματικών όντων και όχι για τα πραγματικά αντικείμενα. Οι δεσμώτες βλέπουν τις σκιές και θεωρούν ότι αυτά είναι πραγματικά γιατί είναι τα μόνα που έχουν δει. Το ίδιο συμβαίνει και με τον αντίλαλο του ήχου ο οποίος επίσης δεν είναι πραγματικός αλλά πρόκειται για την ηχώ.

Ο κόσμος έξω από την ελιά:
Είναι ο πραγματικός κόσμος , ο νοητός, κόσμος των ιδεών ο οποίος κατακτάται μόνο με τη νόηση και δεν σχετίζεται με τις αισθήσεις.

Οι άνθρωποι που κινούνται στον έξω κόσμο:
Και όσα αυτοί κουβαλούν(ομοιώματα) αλλά και οι ήχοι που παράγουν είναι τα πραγματικά όντα, οι ιδέες οι οποίες βρίσκονται στον νοητό κόσμο και η κατάστασή τους σημαίνει την κατάσταση της αλήθειας.

Το φώς του ήλιου:
Η αλήθεια, η ύψιστη ιδέα, το αγαθό(οντολογικά ο Θεός).

Δεσμά:
Οι αισθήσεις που κρατούν τους ανθρώπους καθηλωμένους στον αισθητό κόσμο.

Πορεία του δεσμώτη:

Η προσπάθεια της ψυχής να απαλλαγεί από τον αισθητό κόσμο και να φτάσει στον νοητό , πραγματικό κόσμο.



Όλο αυτό δηλώνει την επίδραση που ασκεί η παιδεία στην ανθρώπινη φύση.

Επομένως, μέσα από την αλληγορία του Πλάτωνα διαπιστώνουμε ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να είναι προσηλωμένος σε αυτό που του παρουσιάζει κάποιος ως αλήθεια αλλά να διευρύνει τους ορίζοντές του μέσω της αναζήτησης της πραγματικότητας.







Άννα Χίδερλη
Σαββίνα Τριανταφυλλίδου
Σοφία Χαλκίδου
Ελένη Φυλακτού
Γιώργος Τσόπκας
Κατερίνα Σιδηροπούλου