Η Ιστορία των φόρων
Οι φοροεισπράκτορες
της εποχής του Βυζαντίου έκαναν κατάχρησης της εξουσίας. Έφταναν σε τέλειο
βαθμό να ξεθάβουν ακόμα και τους νεκρούς, ώστε να αναγκάζουν τους συγγενείς
τους να πληρώνουν τους φόρους. Όταν όμως τους έπιαναν, το πλήρωναν πολύ ακριβά,
ακόμα και με τη ζωή τους. Υπήρχε έγγραφη επιστολή του αυτοκράτορα που ζητάει να
απολύονται και να αντικαθίστανται όταν προέκυπταν δίκαια παράπονα από τους
απλούς πολίτες.
Οι φεουδάρχες και
γενικά οι πλούσιοι εισέπρατταν τους φόρους, εξαναγκάζοντας από τον αυτοκράτορα
τίτλους και αξιώματα, όπου τους έδινε το δικαίωμα να διοικούν μεγάλες εκτάσεις
γης και να εισπράττουν τους φόρους από τους καλλιεργητές της γης.
Οι μεγαλογαιοκτήμονες
καταδυνάστευαν οικονομικά τους υπηκόους τους και αυτοί ζούσαν μια άνετη και
πλούσια ζωή. Για παράδειγμα κάποια χήρα με τα δώρα της και την συμπεριφορά της
προς τον αυτοκράτορα κατάφερε να της παραχωρηθεί μεγάλη έκταση γης στη
Μακεδονία, με αποτέλεσμα να καταδυναστεύονται περισσότερο οι φορολογημένοι.
Ο φόρος αλληλεγγύης ή
αλλιώς ως η βαριά φορολογία των ανθρώπων, ανάγκαζε τους αγρότες να
εγκαταλείψουν τα κτήματα τους, τα σπίτια τους, για να φοροδιαφύγουν. Έτσι οι
εφοριακοί αποφάσισαν να φορολογήσουν το σύνολο της παραγωγής ενός χωριού και αν
δεν μπορούσε κάποιος να πληρώσει το φόρο, τότε αναγκαστικά πλήρωναν το μερίδιο
του φόρου, οι υπόλοιποι του χωριού.
Θέσπισαν έτσι το νόμο
του αλληλέγγυων, δηλαδή επιβαρύνονταν το φόρο αυτοί που είχαν τα περισσότερα
χρήματα για να καλυφθεί το ποσό στο σύνολο του. Αυτός ο νόμος έγινε για να
αναγκάσει τους μεγαλοϊδιοκτήτες γης να πληρώσουν τους φόρους, όπως η εκκλησία,
τα μοναστήρια και τα ευαγή ιδρύματα. Έτσι ανακουφίστηκε ο κόσμος την περίοδο αυτή.
Αλλά δεν άργησε να έρθουν οι διαμαρτυρίες, με αποτέλεσμα να καταργηθεί ο νόμος
αυτός και να πέσουν πάλι τα βάρη στις πλάτες των φτωχών.
Στην ύπαιθρο φορολογούνταν
η γη, τα νοικοκυριά και στις πόλεις το επάγγελμα με το λεγόμενο Χρυσάργυρον.
Το
Χρυσάργυρον.
Ένας απίστευτος φόρος
που επιβλήθηκε ακόμη, ήταν τα αερικών, ένα πρόστιμο θα λέγαμε σ' αυτούς που παρέμβαιναν
τις πολεοδομικές διατάξεις. Αλλά και με αυτόν τον φόρο, φορολογούσαν και τον αέρα
που ανέπνεαν. Ο κάθε έπαρχος μπορούσε να βάλει ότι φόρο ήθελε, τα οποία θεωρούνταν
ατασθαλίες, αυθαιρεσίες αλλά όμως και τυραννικές.
Έκτατο φόρο υπέβαλαν
και οι Γερμανοί, στο τέλος του 12ου αιώνα, όπου ο Ερρίκος ο έκτος υπέβαλε στην
αυτοκρατορία το λεγόμενο Αλαμάνικον φόρο.
Επειδή οι Νορμανδοί κατέκτησαν κάποιες περιοχές της αυτοκρατορίας και θεώρησε ότι
έπρεπε να ζητήσει φόρο από αυτή. Ο Αλέξιος ο τρίτος Άγγελος ζήτησε το φόρο αυτό
από την εκκλησία και από το κόσμο, αλλά δυστυχώς συγκέντρωσε και πήρε χρυσό από
τους τάφους των βασιλέων, έτσι ώστε να μην καταβληθεί ο φόρος, αφού πέθανε ο
Ερρίκος.
Τον 8ο αιώνα την βυζαντινή
αυτοκρατορία περνά στα χέρια της Ειρήνης της Αθηναίας. Προσπάθησε να δώσει
φοροανακουφισμούς θα λέγαμε και φοροαπαλλαγές, αλλά δυστυχώς δεν έμεινε στην
εξουσία για πολύ και η αυτοκρατορία περνά
στον Νικηφόρο Α', ο οποίος πήρε σκληρά μέτρα για να ανορθώσει τα οικονομικά
της.
Τα μέτρα που πήρε αφορούσαν κυρίως τους πλούσιους,
είχε καταργήσει τις φοροαπαλλαγές και υπέβαλε φόρους με τη μορφή έκτακτης
εισφοράς. Ως έκτακτη εισφορά λοιπόν ήταν το κτηματολόγιο, που ανάγκασε να τους εμποροπλοιάρχους
να πάρουν δάνεια, όπου τους υπέβαλε μεγάλους τόκους. Αν και τα μέτρα ήταν σκληρά
αποδείχθηκαν αποδοτικά. Το εμπόριο και η αστυφιλία αρχίζει και ακμάζει. Ωστόσο οι
διαμαρτυρίες για τη φορολογία ήταν μεγάλες, με αποτέλεσμα να δολοφονηθεί.
Γενικά η οικονομική
δύναμη του Βυζαντίου στηρίζεται στο ισχυρό της νόμισμα. Μετά το 1024 έγινε η πρώτη
υποτίμηση του από εκεί μετά η αυτοκρατορία άρχισε να παρακμάζει.
Η Τουρκοκρατία στην
Ελλάδα κράτησε 4 αιώνες. Οι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι οι Οθωμανοί δεν υπέβαλαν
φόρους τους φτωχούς και στους αδύνατους. Την είσπραξη όμως των φόρων την είχαν παραχωρήσει
στους αξιωματούχους, όπου παρατηρούμε πολλές ατασθαλίες κατάχρησης, αφού υπήρχε
και φοροαπαλλαγές και φοροδιαφυγή. Η μεγαλύτερη φοροαπαλλαγή ήταν ο Εξισλαμισμός, δηλαδή τα περισσότερα βάρη
δεν τα είχαν οι μουσουλμάνοι αλλά οι χριστιανοί.
Οι Οθωμανική διοίκηση είχε τα λεγόμενα οικονομικά
κατάστιχα, όπου περιείχαν όλα τα περιουσιακά στοιχεία των πολιτών, ώστε δεν
μπορούσε να ξεφύγει κανένας.
Χατζηγεωργιάδου Μάχη!
